Esnek Çalışma ve Güvencesizliğin Geldiği Son Nokta: Kiralık İşçilik
“Kiralık işçilik” yasa tasarısı TBMM’den geçti. Yeni çalışma rejiminin en çok etkileyeceği alanlardan biri esnekliğin ve güvencesizliğin bir kural haline geldiği bilişim sektörü olacak.
Uzun süredir hükümetin gündeminde olan, kamuoyunda “kiralık işçilik” olarak bilinen tasarı, 6 Mayıs 2016 Cuma günü sabaha karşı AKP milletvekillerinin oylarıyla TBMM’de onaylanarak yasalaşmıştır. Ücretli çalışan emekçiler aleyhine birçok düzenleme içeren bu yasa, ülkemizdeki çalışma rejiminde köklü değişikliklere yol açacaktır.
2002 yılında AKP’nin tek başına iktidara gelmesinden bu yana, çalışma yaşamını düzenleyen yasa ve yönetmeliklerde pek çok değişiklik yapılmıştır. İlk olarak 2003 yılında 4857 sayılı İş Kanunu’nun çıkarılmasıyla başlayan süreç, “esnek çalışma” ve “güvencesizlik” gibi kavramları ücretli çalışanların temel gündemi haline getirmiştir. Taşeronlaşma tüm iş kollarında yaygınlaşırken emekçilerin güvenceleri birer birer tırpanlanmıştır. Gelinen son noktada, ücretli çalışanların özel istihdam büroları aracılığıyla adeta birer “iş makinası” gibi kiralanabilmesine olanak sağlayan bir yasa yaşama geçirilmek istenmektedir.
Bilişim sektöründe ve diğer sektörlerdeki tüm çalışanlar gibi meslektaşlarımız da yaklaşık 13 yıldır yaşanan bu süreçten paylarına düşeni aldılar. Büyük çoğunluğu ücretli çalışanlardan oluşan bilgisayar mühendisleri; “esnek” çalışma saatleri, ödenmeyen fazla mesailer, “outsource” diye adlandırılarak gizlenen taşeron çalışma biçimi gibi uygulamalarla en çok karşılaşan meslek gruplarından birini oluşturmaktadır. Bugün sayıları 40 bini aşan meslektaşlarımızın bir kısmı, tüm bu düzenlemelerin sonucu olan güvencesizlik ve gelecek endişesiyle düşük ücretlerle çalışma yaşamlarını sürdürürken birçok meslektaşımız da işsizlik sorunuyla yüz yüze kalmaktadır.
TBMM’de onaylanarak yasalaşan kiralık işçilik düzenlemesi, çalışanların işverenle doğrudan kurdukları iş ilişkisinin özel istihdam büroları üzerinden dolaylı olarak kurulması temeline dayanmaktadır. Bunun sonucu olarak işverenlerin çalışanlarına karşı taşıdıkları sorumlulukların ortadan kalkması, işten çıkarma maliyetlerinin düşmesi, ücretli çalışanların zaten en büyük sorunlarından biri olan güvencesizliğin derinleşmesi söz konusu olacaktır. Kıdem tazminatı ve ihbar tazminatı gibi çalışanı koruyan uygulamalar işlevsizleşecektir. Daha önceki tüm düzenlemeler gibi “istihdamı artıracağı” iddiasıyla çıkarılan bu yasanın aslında tüm ücretli çalışanlar için adeta bir kölelik düzenini yaşama geçireceği öngörülmektedir.
Ücretli çalışan meslektaşlarımızın yaşama ve çalışma koşullarını zorlaştıran daha önceki tüm düzenlemelerde olduğu gibi, bu yasa değişikliğinin ilk uygulamalarının görüleceği yerlerden biri de bizim meslek alanımız olacaktır. Özel istihdam büroları aracılığıyla istihdam edilecek olan meslektaşlarımız mevcut İş Kanunu’nun sağladığı güvencelerden de yoksun kalacak, sürekli geçici işlerde düşük ücretlerle çalışmaya mecbur kılınacaklardır. İşverenlerce daha düşük maliyetli olan kiralık işçilerin tercih edilmesi sonucunda, halihazırda düzenli bir işte çalışmakta olan birçok meslektaşımız da işsiz kalacaktır. Bunların sonucu olarak ücretler daha da düşecek, meslektaşlarımız her geçen gün daha kötü çalışma koşulları ile karşı karşıya kalacaklardır. Sürekli olarak geçici işlerde çalışanlar sağlık ve sosyal güvenlik uygulamalarından faydalanmakta sıkıntı yaşayacak; işsizlik sorunları yüzünden çalışma yaşamına zaten geç başlayan meslektaşlarımız ise emekliliği hayal bile edemeyeceklerdir.
Mühendislik mesleği, temelini bilimden alır ve kendi etik kuralları çerçevesinde uygulanır. İş, aş ve gelecek kaygısının olduğu koşullarda ise mesleğin gerektirdiği önceliklerin ve kamusal çıkarların gözetilmesi zorlaşır. Meslektaşlarımızın çalışma yaşamını zorlaştıracak olan düzenlemelerin doğrudan sonucu olarak mesleğimiz ve ülkemiz zararlı çıkacaktır. Bilgisayar Mühendisleri Odası olarak emeğimize, mesleğimize ve ülkemize sahip çıkıyoruz. Kiralık işçilik düzenlemesini kabul etmiyor, tüm meslektaşlarımızı ve bilişim çalışanlarını bu düzenlemeye karşı birlikte hareket etmeye çağırıyoruz.
BMO 3. Dönem Yönetim Kurulu