Bilgisayar Mühendisliği ve Bağlı Disiplinler Meslek Alanları Tanımları Yayımlandı

Bilgisayar mühendisliği ve bağlı disiplinlere ilişkin meslek alanlarının belirlenip tanımlanması kapsamındaki tüm çalışmaları ifade eden “BMO Meslek Alanı Tanımları”, odamızın mesleki denetim altyapısının oluşturulması ve oda politikası olarak uygulanması stratejik hedefi doğrultusunda komisyonumuz tarafından ortaya konan yaklaşımın en önemli bileşenidir. Bunun nedeni ise BMO mesleki denetim süreci düzenlemesi kapsamının ve çerçevesinin belirlenebilmesi için

• Mühendislik süreci içeren meslek alanlarının belirlenmesi,
• Mühendislik ürün ve/veya hizmeti üretebilmek için ilgili meslek alanında gereksinim duyulan görev ve sorumlulukların tanımlanması,
• İlgili meslek alanındaki mühendislik süreçlerinin ve çıktılarının tanımlanması,
• İlgili meslek alanında tanımlı mühendislik çıktılarının elde edilmesi için kullanılan yöntem (metodoloji) ve araçların tanımlanması,
• İlgili meslek alanındaki mühendislik çıktılarının genel kabul görmüş standartlara uygun olarak üretilmesi ve sonrasında nesnel ve somut olarak değerlendirilebilmesi için kullanılacak ulusal ve uluslararası standartların ve kılavuzların tanımlanması,
• İlgili meslek alanında mesleğini yürüten bilgisayar ve bağlı disiplinlerdeki mühendislerin iş yaşamlarında kullandıkları unvanların belirlenmesi ve bu unvanların ulusal/uluslararası meslek sınıflandırma sistemi ile ilişkilerinin tanımlanması

çalışmalarının ön koşul olarak yapılması gerekliliğidir.

Komisyonumuzca hazırlanan “BMO Meslek Alanı Tanımları” dokümanı, mesleki denetim düzenlemesinin oluşturulması stratejik hedefine ulaşmak için yukarıda ön koşul olarak ifade edilen çalışmaların tümünü içermektedir; dolayısıyla “BMO Meslek Alanı Tanımları”, mesleki denetim sürecine anahtar girdi oluşturan bir doküman niteliğindedir.

Meslek alanlarının belirlenmesi ve tanımlanmasında çok boyutlu bir yaklaşım benimsenmiştir. İlk adımda BMO’nun mesleki denetim politikasının oluşturulması ve uygulamaya geçirilmesi stratejik hedefi bütünselliğinde genel ilkeler ve kapsam ortaya konmuştur. Sonrasında çeşitli ulusal ve uluslararası mesleki çerçeve belgeleri incelenmiş, elde edilen bilgilerin yanı sıra örgütsel ve güncel gereksinimlerin ışığında meslek alanı tanımının yapısal bileşenleri oluşturulmuştur.

BMO Meslek Alanı Tanımları dokümanının ilk sürümünde bilgisayar mühendisliği ve bağlı disiplinlerdeki ana meslek alanları tanımlanmıştır. Doküman, meslek alanlarımızla ilgili güncel gelişmelerin yanı sıra teknolojik, mesleki ve örgütsel gereksinimler doğrultusunda periyodik olarak güncellenecek, yeni sürümler oluşturulacaktır. İlk sürümde yatay düzlemde tanımlanan dokuz ana meslek alanı, zamanla sektörel ve mesleki gereksinimlere göre tanımlanacak yeni meslek alanlarıyla genişletilecek, bunlara ek olarak tanımlanacak alt uzmanlıklarla dikey olarak derinleştirilmeleri ve zenginleştirilmeleri sağlanacaktır.

TMMOB Bilgisayar Mühendisleri Odası
Meslek Tanımları ve Mesleki Denetim Komisyonu

SUNUŞ

Değerli Meslektaşlarımız,
Anayasamızın 135. maddesinde kamu kurumu niteliğinde bir meslek kuruluşu biçiminde tanımlanan TMMOB Bilgisayar Mühendisleri Odası olarak en önemli temel görevlerimizden birini mesleğimizin toplum nezdinde saygınlığını korumak oluşturmaktadır. Mesleğimizin toplumsal hayata damga vurduğu, meslektaşlarımızın kuruluşunda farklı roller üstlendiği sistemler olmadan sağlık, eğitim, ticaret, finans ve kamu hizmetlerinin yürütülmesinin neredeyse olanaksız olduğu böyle tarihsel bir dönemde bu görev daha da yakıcı olarak gündeme geliyor. Geleceğin dünyasında belirleyici rol oynayacağı ortaya çıkan yapay zekâ uygulamalarıyla pek çok mesleğin tarihe karışacağı, pek çoğunun da büyük oranda dönüşeceği ayrı bir gerçeklik olarak önümüzde duruyor. Konuya ilişkin kamuoyu gündemine taşınan pek çok hukuksal, ahlaki ve felsefi sorunun temelinde aslında mesleğimizin ne şekilde yürütüleceği yatıyor; bu bakımdan meslek alanımızı oluşturan uzmanlık alanlarının, mesleki denetim kurallarının ve standartların ortaya konması büyük önem taşıyor.

Öte yandan siyasi iktidar tarafından TMMOB ve bağlı odalarının yetkileri gaspedilerek gündemden çıkarılmaya çalışılan kamu adına mesleki denetimin ne derece kritik olduğunu, başta son deprem felaketi olmak üzere pek çok doğal afette, iş cinayetlerinde ve yaşamın pek çok alanında üzülerek görüyoruz. Kamu adına mesleki denetimin söz konusu olmadığı kendi meslek alanımızda da kişisel verilerimize ne şekilde erişilerek paylaşıma sunulduğuna, büyük iddialarla ortaya atılan kamusal projelerin bazılarında fiyaskoların yaşandığına da her geçen gün tanık oluyoruz. Bilgisayar Mühendisleri Odası olarak kamusal denetimin meslektaşlarımız tarafından yürütülmesi mücadelesinde kararlı olduğumuzu bu vesileyle bir kez daha duyurmak, elinizdeki bu dokümanın bu yolda atılmış önemli bir adım olduğunu belirtmek isteriz.
Bütün bu gerekçelerden hareketle Odamızın Meslek Tanımları ve Mesleki Denetim Komisyonu tarafından hazırlanan “Bilgisayar Mühendisleri Odası Meslek Alanları Tanımı” dokümanıyla bilişim sistemlerin geliştirilmesinde görev alan meslektaşlarımızın farklı uzmanlık alanlarına göre iş tanımlarının oluşturulması, üstlenmeleri gereken görevlerin, yürütecekleri mühendislik süreçlerinin, kullanacakları yöntem ve araçların tanımlanması hedeflenmektedir. Yine bu dokümanda uzmanlık alanlarına göre tanımlanan çıktıların yaşama geçirilmesiyle kamu ve özel sektör bilişim sistemleri için hem mesleki denetimin altyapısının oluşturulması hem de bilişim sistemleriyle ilgili kurumsal belleğin korunması sağlanacaktır. Uzmanlık alanlarına ilişkin görev ünvanlarının ortaya konması ve bunların ülkemizde de benimsenmiş “International Standard Classification of Occupations” (ISCO/08) kodlarıyla eşleştirilmesi hem meslektaşlarımızın özlük haklarının korunması hem de bilişim sistemlerini geliştirirken ve sürekliliğini sağlarken istihdam edilmesi gereken personelin niteliklerinin tanımlanması açısından olanaklar sunacaktır.
Bu dokümanın oluşturulmasında büyük emekleri bulunan Meslek Tanımları ve Mesleki Denetim Komisyonumuzun tüm üyelerine teşekkürü borç biliyor, gelecekteki çalışmalarında başarılar diliyorum.
Cem Nuri ALDAŞ
TMMOB Bilgisayar Mühendisleri Odası
7. Dönem Yönetim Kurulu Başkanı

Bilgisayar Mühendisliği ve Bağlı Disiplinler Meslek Alanları Tanımları