Türkiye Büyük Millet Meclisinin Kuruluşunun 104. Yılı Kutlu Olsun!

I. Dünya Savaşı’ndan yenik ayrılan Osmanlı Devleti büyük emperyalist güçler tarafından işgal edilmişti. Padişahın işgale karşı çıkamayacağı anlaşılmıştı. Anadolu’nun her yerinde halkın büyük çoğunluğu, kendi kaderlerini kendi ellerine almaktan başka çarenin kalmadığını görmüştü. İşte bu aşamada Mustafa Kemal’in çağrısı ile Ankara’da bir meclis toplandı.

23 Nisan; savaşlardan bitap düşmüş ve yurdunun her köşesi bilfiil işgal edilmiş bir halkın ayağa kalktığı gündür. Eskiden doğrudan işgallerle gerçekleştirilen sömürgeleştirmenin yerini günümüzde ekonomik, kültürel veya teknolojik araçlarla gerçekleştirilen sömürgeleştirme aldı. Özellikle İnternetin insan hayatına kapsamlı bir şekilde nüfuz etmesi, dijital cihazların yaygın kullanımı, büyük veri ve bunun üzerine kurulu yapay zekâ teknolojileri küresel güç dengelerini değiştirdi. Büyük teknoloji şirketleri, jeopolitikte güçlü aktörler olarak ortaya çıktılar. Yalnız bireyler değil ülkelerin bilim ve teknoloji politikaları da büyük teknoloji şirketlerinin kural ve kullanım şartlarının insafına kaldı. Yapay zekânın, büyük teknoloji şirketleri tarafından bir hizmet olarak sunulması ve kuruluşların, aldıkları yapay zekâ hizmetini kendi iş süreçlerine entegre etmek istemesiyle beraber kuruluşlar (ve dolayısıyla ülkeler) şirketlere daha bağımlı hale gelmeye başladılar.

Ancak bir ülke, güç araçları haline gelen bir dizi kilit teknolojiyi geliştirme, yayma, uygulama ve bu teknolojilere kaynak sağlama yeteneklerini geliştiremediğinde bağımsızlığını yitirebiliyor. Ülkelerin yapay zekâ, bulut bilişim, yarı iletkenler ve bunlarla birlikte gelen değer zincirleri hakkında kendi potansiyellerini artıran teknoloji politikaları olmadığında egemenliklerini yitirebiliyorlar.

Yeni teknolojilerin geliştirilmesi için uzun vadeli teknolojik birikim, büyük miktarda finansal yatırım ve istisnai bir yetenek havuzu gerektiğinin; bu olanakların da birkaç küresel gücün elinde olduğunun farkındayız. Ama Türkiye’nin bu makus talihini değiştirebiliriz! Bunun için de başlangıçta iki önerimiz var:

1. İktidar, başta Boğaziçi olmak üzere elini üniversitelerden çekmeli; üniversiteler özerk ve demokratik bir yapıya kavuşturulmalıdır.

2. Beyin göçünün önüne geçilmeli; genç meslektaşlarımızı başka ülkelerde kendilerine bir gelecek aramaya yönlendiren koşullar ortadan kaldırılmalıdır.