Yurttaşlara Çağrı: SEÇSİS’i Hep Birlikte Denetleyelim!

Seçim Bilişim Sistemi (SEÇSİS), demokratik yaşamın belirleyicisi olan seçimlerin gerçekleştirilmesinin aracıdır. 24 Haziran seçimlerinde SEÇSİS’in işleyişini, girdilerine sahip çıkarak, çıktılarını doğrulayarak hep birlikte denetleyebiliriz.

* * *

Seçim ve sandık güvenliğinin; hesap verme, saydamlık ve açıklık gibi en temel demokratik ilkeler çerçevesinde sağlanması, seçimlerin adil bir ortamda gerçekleştirilmesinin önkoşuludur. Oysa geçtiğimiz yıllardaki seçimlerde yaşanan olaylar, göz yumulan usulsüzlükler, yargı denetiminden kaçırılan antidemokratik uygulamalar ve hukuksuzluklar, seçimlerin adil bir ortamda yapılmadığını ortaya koymakta; kamuoyunda seçim ve sandık güvenliğinin devlet kurumlarınca sağlanamayacağı görüşüyle kaygılar artmakta, seçim sonuçlarına güven duyulmamaktadır.

Seçim süreçleri ve sonuçlarına ilişkin kaygılar ve güvensizlik, doğal olarak SEÇSİS’in girdileri, işleyişi ve çıktılarıyla ilgili pek çok soruyu da gündeme getirmektedir. Bilgisayar Mühendisleri Odası, bu noktadan hareketle ülkenin önemli kamu bilişim uygulamalarından biri olan SEÇSİS’i inceleyerek Mart 2017’de “Her Yönüyle SEÇSİS” raporunu yayımlamıştır. SEÇSİS’in bileşenleri, yapısı, işleyişi ve iş süreçlerinin ayrıntılı olarak açıklandığı bu raporda Yüksek Seçim Kuruluna (YSK’ye), kamu kurumlarına, siyasi partilere, yurttaşlara ve basın-yayın kuruluşlarına yönelik önerilere de yer verilmiştir.

Raporu hazırlayan BMO SEÇSİS Çalışma Grubunun temsilcileri, 24 Haziran 2018’deki seçimler öncesinde gerçekleştirdikleri ziyaretlerde ve düzenlenen çeşitli etkinliklerde SEÇSİS’e ilişkin saptama ve değerlendirmelerini dile getirmeyi sürdürmüşlerdir. (SEÇSİS Çalışma Grubu EMO Adana Şubesinin düzenlediği etkinliğe katıldı, Mülkiyeliler Birliği’nden Seçim Adaleti ve Güvenliği Çalıştayı Raporu yayımlandı.)

* * *

Hepimizin vergileriyle geliştirilen, günlük yaşamımızda önemli bir yer tutan, etki alanı çok geniş olan kamu bilişim sistemlerinin mesleki açıdan denetimi, her şeyden önce kamusal bir sorumluluktur. Böyle bir denetim ancak sistem güvenliğinin temeli olan bütünlük, kullanılabilirlik, gizlilik ilkeleri gözetilerek

• sistemin kavramsal ve teknik tasarımı,
• sistem kapsamındaki iş süreçleri,
• sistemin bütünleşik işleyişi,
• yazılımların kaynak kodları,
• veri yapıları,
• veri bütünlüğü (tutarlılığı),
• sistem mimarisi,
• donanım, veritabanı ve iletişim ağı bileşenleri,
• dış sistemlerle veri alışverişi ve bütünleşik çalışma (entegrasyon),
• sistem güvenliği ve gizlilik,
• sistemin işletimi ve bakımı,
• proje yönetimi ve sistem geliştirme yöntemleri,

gibi bir bilişim sisteminin tanımlanması, geliştirilmesi, uygulamaya alınması ve işletilmesindeki tüm bileşenler ve hizmet süreçlerinin dikkate alınmasıyla, konu uzmanlarınca yürütülen kapsamlı bir çalışmayla gerçekleştirilebilir.

Diğer tüm kamu bilişim sistemleri için gerek duyulan bu denetimin SEÇSİS ve sisteme veri sağlayan diğer kurum sistemleri için de yapılması, kamuoyunun her seçim öncesinde denetim raporlarıyla aydınlatılması, seçim güvenliği açısından olduğu kadar demokratik yaşamın sürdürülebilirliği bakımından da kaçınılmaz bir zorunluluktur.

YSK VE KAMU KURUMLARININ SORUMLULUKLARI

298 sayılı “Seçimlerin Temel Hükümleri Ve Seçmen Kütükleri Hakkında Kanun” ile SEÇSİS’in geliştirilmesi ve işletilmesinden yükümlü kılınan YSK’ye SEÇSİS’in Bilgisayar Mühendisleri Odasının denetimine açılması çağrımızı yineliyor; 24 Haziran 2018’de yapılacak Cumhurbaşkanı Seçimi ile Milletvekili Genel Seçimi öncesinde, seçimler sırasında ve itiraz aşamasında YSK’nin ve SEÇSİS’in işleyişinde sorumluluğu olan kamu kurumlarının aşağıdaki başlıca konularda kamuoyunu bilgilendirmelerini bekliyoruz:

• YSK’ye seçmen kütüğünü oluşturmak için veri aktaran tüm kamu kurumları, aktardıkları verinin içeriğini, sayısal dökümlerini, kimlik ve adres kayıtlarında oluşan yığınsal değişikliklerin nedenlerini (vatandaşlığa kabul edilme, vatandaşlıktan çıkma, ölümler vb.) açıklamalıdır.
• YSK, SEÇSİS’in girdi ve çıktılarını oluşturan oy pusulalarının ve boş sandık sonuç tutanaklarının, birleştirme tutanaklarının görüntülerini (biçimsel yapılarını, tutanaklardaki veri alanlarını vb.) seçimler öncesinde yayımlamalıdır.
• YSK, SEÇSİS’in kullanılabilirliği (erişime sürekli açık kalması) için alınan önlemleri açıklamalıdır.
• YSK, seçim günü öncesinde, seçimler sırasında ve sonrasında sistem güvenliği için aldığı önlemleri; sistem üzerinde gerçekleştirildiği belirtilen saldırı saptama, sızdırmazlık ve yük (performans) testlerinin sonuçlarını duyurmalıdır.
• YSK, oy sayımı, oy dağılımı ve milletvekili sayısının belirlenmesinde yapılan işlemlerin (hesaplamaların) ve veri paylaşımı uygulamalarının siyasi partilerin katılımıyla sınanmasını sağlamalı, bu sınamaların sonuçları açıklanmalıdır.
• YSK, İlçe Seçim Kurulları aracılılığıyla sandık kurullarına dağıtılan sandık seçmen listelerinin, Siyasi Parti Portalı (SİPPORT) üzerinden siyasi partilere aktarılan sandık seçmen listeleriyle aynı olduğunu güvence altına alarak kamuoyunu bilgilendirmelidir.
• YSK, oy sayım sonuçlarını içeren verilerin ve sandık sonuç tutanaklarının siyasi partilere seçimler sırasında hiçbir kesinti olmaksızın aktarılması için alınan önlemleri açıklamalı; seçimler sırasında kesinti yaşanırsa bunların nedenlerini ve yarattığı sonuçları duyurmalıdır.
• YSK, sandık sayım sonuçlarının SEÇSİS’e girilmesi sırasında yapılan yanlışları ve bu yanlışların giderilmesi için yapılan düzeltmeleri nedenleriyle birlikte açıklamalı; hangi konularda itirazlar olduğunu ve bu itirazlar sonucunda ne tür değişiklikler yapıldığını sandık ayrımında yayımlamalıdır.
• Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK), seçim gününde İnternet’in ve iletişim altyapısının kesintisiz çalışmasını sağlayacak önlemleri almalı; alınan önlemler ve yürütülen çalışmalar kamuoyuna duyurulmalıdır.

YURTTAŞLARA ÇAĞRI

Seçimlerde oy kullanma ve oy sayım süreçlerinin temel girdileri, sandık seçmen listeleri ve sayım sonuçlarının kaydedildiği sandık sonuç tutanaklarıdır. Oy kullanımı bittiğinde İlçe Seçim Kurullarına ulaştırılan sandık sonuç tutanaklarındaki oy sayıları SEÇSİS’e girilmekte, aynı zamanda tutanak da taranarak SEÇSİS’e kaydedilmektedir. Sisteme girilen bu veriler, eşzamanlı olarak siyasi partilerle paylaşılmakta ve sistemde anında yapılan oy hesaplamalarıyla seçim sonuçları saptanmaktadır.

Bilindiği üzere SEÇSİS’in mesleki bakışla teknik denetimlerden geçiril(e)memesi ve seçim güvenliğine ilişkin kaygılar sonucunda siyasi partiler ve kimi yurttaş oluşumları, vergilerimizle geliştirilen bu kamu sisteminin işleyişini doğrulamak amacıyla başka sistemler kurmuşlardır. Bu sistemler, sandık başlarından elde edilen verilerle YSK’nin SEÇSİS’ten aktardığı verileri karşılaştırarak doğrulama yapmaktadır.

Seçimler, ülkemizin erinci, gönenci ve demokratik yaşam biçimimizin belirleyicisidir. Yurttaşların bu bilinçle oy kullanma, oy sayımı ve oyların sisteme girilmesi aşamalarında yasal haklarını kullanarak gözlemci olması, sandık sonuç tutanaklarını ve bu tutanaklardaki verileri doğrulama yapan sistemlere aktarması, SEÇSİS’in girdi ve çıktılarını izleyerek girilen verilerin hiçbir değişikliğe uğramadan oy sayım sonuçlarına yansıdığını doğrulaması büyük önem taşımaktadır.

Başta üyelerimiz ve meslektaşlarımız olmak üzere bütün seçmenleri,

• YSK ve ilgili kurumların seçim öncesinde, seçim sırasında ve sonrasında görevlerini yerine getirmeleri konusunda dikkatli ve duyarlı olmaya,
• bilgi kirliliğine yol açan yanıltıcı ve önyargılı yorumlardan, açıklamalardan kaçınarak güvenilir kaynaklardan bilgi edinmeye özen göstermeye,
• gerektiğinde yasal hakları kullanarak itiraz ve şikâyetlerde bulunmaya,
• SEÇSİS’i, girdi ve çıktılarını izleyip sonuçlarını doğrulayarak hep birlikte denetlemeye,

ve tüm bu yollarla oylarımıza sahip çıkmaya çağırıyoruz.

Bilgisayar Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu