Kış Saati Uygulamasının Kaldırılması Kararı Uyarınca Meslektaşlarımıza ve Kamuoyuna Duyuru
Birden çok zaman diliminde yer alan ülkelerin bazılarında görülen ve bizim ülkemizde de “yaz saati” ve “kış saati” uygulaması adlarıyla, gün ışığından daha fazla yararlanma amacıyla ulusal saatin kış aylarında bir saat geri alınması biçiminde süregelen uygulamadan 2016’da vazgeçilmiştir. (Bkz. 2016/8589 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararı.) Bu karar gereğince daha önce 30 Ekim 2016 Pazar günü saat 04.00’te bir saat geri alınması planlanan ulusal saat geri alınmayacağı gibi bundan böyle Mart ayı sonunda da saatler ileri alınmayacaktır.
Kış saati uygulamasının kaldırılması başlı başına bir standart değişikliği olarak ele alınmalıdır. Bilişim sistemleri ve bunları oluşturan yazılımlar saat ve zaman dilimi bilgisi noktasında son derece hassastır. Özellikle birbiriyle tümleşik olarak çalışan yazılım hizmetlerinin eş zamanlılığını koruması yaşamsal öneme sahiptir. Risklerin kabul edilebilir seviyeye çekilmesi için ulusal çapta uyumluluk ve doğrulama testlerinin planlanması ve yapılması gerekmektedir.
Bu uygulama değişikliği kararı alınırken yaşamsal öneme sahip bilgi sistemlerinin gereğince dikkate alınmadığı görülmektedir. Yazılım kullanıcıları tek tek, ayrı ayrı çözümler geliştirmek durumunda kalmıştır. Uyumsuzluklar yaşanmaması, adli, finansal, bilimsel ve özellikle sağlıkla ilgili kayıtlarda geçmişe dönük sorgulamalar ve hesaplamalarda; fark edilmesi güç yanlışlıkların ortaya çıkmaması için konuya daha büyük bir ciddiyetle yaklaşılması gerekmektedir. Konunun uzmanlarının görüşü doğrultusunda büyük bir titizlikle hayata geçirilmesi için gerekli adımların atılmasında eksiklikler olduğu gözlenmektedir.
Uzun yıllardır süren ve uluslararası olan kış saati uygulamasının bir sonucu olarak birçok bilişim sisteminde ve otomasyon uygulamasında saatlerin ileri-geri alınması işlemleri otomatik bir süreç olarak düzenlenmiş, işletim sistemlerindeki yerel saat ve saat dilimi ayarları da bu uygulamaya göre tanımlanmıştır. Teknolojik bir kolaylık olarak ortaya çıkan bu otomatikleşme büyük olasılıkla birçok uygulama ortamında fark edilmeyecek, otomatik işlemlerin iptal edilmemesi durumunda 31 Ekim sabahı birçok sistemde aksaklık ve sorunlarla karşılaşılabilecektir.
Bilişim sistemi ve otomasyon uygulamaları geliştiren meslektaşlarımızın 30 Ekim 2016 öncesinde gereken düzenlemeleri yapmaları, yazılım güncellemeleri ve sınamalarını tamamlayarak kullanıcılarını bilgilendirmeleri, saat değişikliğinden etkilenmesi olası işlemler için kamuoyunu uyarmaları açısından aşağıdaki konuları anımsatmakta yarar görüyoruz.
1- İşletim Sistemleri
İşletim sistemlerinin yerel saat ve saat dilimi ayarları Türkiye için değiştirilmelidir. İşletim sistemi üreticilerinin bu güncellemeyi yaparak dağıtması beklenmektedir. İşletim sistemlerinin yerel saat ayarlarını kullanan uygulamalar, işletim sistemlerinin güncellenmemesi olasılığı dikkate alınarak gözden geçirilmeli, gereken değişiklikler yapılmalıdır.
2- Bilişim Sistemleri, Uygulama Yazılımları
İşlemlerde, iş adımlarında ve iş süreçlerinin yönetiminde gün ve saat değerlerini kullanan, bunlara ek olarak uluslararası işlemleri gerçekleştiren bilişim sistemleri ve uygulama yazılımlarında saatlerin geri alınmamasından kaynaklanabilecek olası aksaklıklar saptanarak giderilmelidir. Bu bağlamda özellikle binlerce tüketiciyi etkileyebilecek aşağıda örneklenen bilişim uygulamalarında gereken düzenlemelerin yapılması ve sonuçlarının sınanması önem taşımaktadır.
- Banka, finans ve borsa sistemleri
- Kredi kartı ve POS uygulamaları
- Tarife, randevu ve rezervasyon uygulamaları
- Havayolu, karayolu, demiryolu tarife ve rezervasyon sistemleri
- Telekomünikasyon ve enerji dağıtım (elektrik, su, doğalgaz) kesimlerindeki tahakkuk ve faturalama sistemleri
3- Otomasyon Uygulamaları
Endüstriyel otomasyon, akıllı bina, sulama, ilaçlama vb. amaçlarla kullanılan kontrol ve otomasyon aygıtlarıyla otomatik sayaçlardaki gün-saat ayarlamaları, saatlerin otomatik olarak geri-ileri alınmayacağı biçimde güncellenmelidir.
4- Bilgisayarlar, Tabletler, Akıllı Telefonlar, Cep Telefonları
Otomatik saat ayarı olan bilgisayar, tablet, akıllı telefon, cep telefonu gibi elektronik araçların saat ayarları, bu araçların işletim sistemlerinin güncellenmeyebileceği öngörülerek elle değiştirilmelidir.
5- Elektrik Sayaçları
Elektrik tüketiminin ölçülmesinde kullanılan elektronik sayaçların saatleri, “yaz-kış saati” uygulaması gereği otomatik olarak geri-ileri alınmaktadır. Bu durum, özellikle “çoklu zaman tarifesi” kullanan tüketiciler için sorun yaratacaktır. Bilindiği üzere “çoklu zaman” uygulamasında ucuz tarife gece 22.00’de başlamaktadır. 30 Ekimde elektrik sayacının saati otomatik olarak 1 saat geri alınacağından bu tarifeden yararlanan tüketiciler için ucuz tarife gece 23.00’te başlayacaktır. Bu durumun düzeltilmesi için elektrik dağıtım ve satış şirketlerinin sayaç üreticileriyle iş birliği yaparak elektronik sayaçlardaki otomatik saat ayarlamasını devre dışı bıraktırtması gerekmektedir.
Meslektaşlarımızın, gereken yazılım değişiklikleri ve sınamalarını 30 Ekim 2016 tarihinden önce tamamlamalarını, herhangi bir değişiklik gerektirmeyen uygulamalarda ise önlem amaçlı kontrolleri yapmalarını, kullanıcıları ve tüketicileri zor durumda bırakmamak için gereken özeni göstermelerini bir kez daha hatırlatır, ilgililerin ve kamuoyunun bilgilerine sunarız.
Bilgisayar Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu