Basın Açıklaması: İnternet’e Sansür Çığırından Çıktı!
Bugün TBMM’de görüşülen 5651 sayılı yasa değişikliğini de içeren torba yasayla ilgili Bilgisayar Mühendisleri Odası ve Elektrik Mühendisleri Odası yönetim kurulları ortak bir basın açıklaması yaparak, İnternet üzerinden kaset savaşlarına dönen AKP-Cemaat kavgasının, zaten sınırlı olan ifade ve haber alma özgürlüğünün kısıtlanmasına yol açtığına dikkat çekti. Açıklamada, “İktidarın İnternet’i denetim altında tutma ve erişimi engelleme isteği, elektronik ortamda verilen hizmetlerin güvenliğini tehdit ediyor” uyarısında bulunuldu.
Kamuoyunda “İnternet`e sansür” olarak bilinen Torba Yasa içine konulan düzenleme ile İnternet üzerinden yapılan iletişime ciddi darbe vurulacak. TBMM`de görüşülen düzenleme kabul edilirse, “alternatif erişim yolları” adı altında hukuksuz bir biçimde içerik engelleme kararı olmayan hizmetlerin de engellenmesinden, elektronik ticaret ve bankacılık gibi “güvenliğin” temel unsur olduğu alanlarda içerik engelleme adına güvenlik zafiyeti yaratan uygulamaların önü açılacak. Kamu yararına bilimi ve tekniği kullanmayı temel alan iki meslek örgütü olarak, milletvekillerini, İnternet üzerinden kaset savaşlarına dönen AKP-Cemaat kavgasının, zaten sınırlı olan iletişim özgürlüğünün daha da kısıtlanarak halka fatura edilmesine izin vermemeye çağırıyoruz.
5651 sayılı İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi Hakkında Kanun`da İnternet üzerinden iletişime yönelik pek çok sansür düzenlemesi içeren, geniş ve muğlak yetkiler tanıyan değişiklik öngören tasarı TBMM`de görüşülmektedir. Bu olumsuz değişikliklerden bir tanesi ise ciddi sorunlar yaratacak belirsizlikler içermektedir. Erişim sağlayıcının tarif edildiği 6. Madde`de yer alan “teknik olarak engelleme imkânı bulunduğu ölçüde” ibaresi çıkarılmaktadır. Bugüne kadar “hukuka aykırı içeriğin” engellenmesi noktasında erişim sağlayıcının görevi teknik imkanlar denilen IP adresi ve DNS kaydı üzerinden engelleme yöntemleri ile sınırlı idi. Kanun eğer kabul edilirse 6. Madde`ye eklenen “ç) Erişimi engelleme kararı verilen yayınlarla ilgili olarak alternatif erişim yollarını engelleyici tedbirleri almak” biçiminde yazılan ucu açık düzenleme ile yurtdışı DNS sunucuları üzerinden kişilerin erişimini de engelleyebilecek biçimde alternatif yollarla erişimin sağlanmasının da engellenmesi öngörülmektedir. “Alternatif erişim yolları” gibi tam olarak tariflenmemiş tanımlar ileride geri dönülmez zararlara sebep olabilir. 5651 sayılı Kanun kapsamında bugüne kadar iki yöntem ile erişim engellenmekteydi. Bunlardan bir tanesi; yurtiçine hizmet veren, Kanun`da geçen haliyle erişim sağlayıcıların DNS (Alan Adı İsimlendirme Sunucusu–Domain Name Server) kayıtlarından erişimi engellenmek istenen sitenin kaydının silinmesi idi. İnternet kullanıcıları kendi bilgisayarlarına tanımladıkları yurtdışındaki bir DNS sunucusunun adresini kullanarak bu yöntemi bertaraf edebiliyorlardı. İkinci yöntem ise bu alan adına karşılık gelen IP (İnternet Protokolü) adreslerine giden isteklerin, erişim sağlayıcının yönlendirici (Router) cihazları üzerinde kesilmesi yöntemiydi. İnternet`in dinamik yapısı gereği zaman zaman değişen bu adresler, hukuksuz bir şekilde güncellenerek ülke içinde erişim engelleme kararı olmayan başka hizmetler de kesintiye uğratılmıştı. Bunu aşmak isteyen İnternet kullanıcıları, VPN (Sanal Özel Ağ-Virtual Private Network) veya SSL (Güvenli Giriş Katmanı- Secure Socket Layer) Proxy (Vekil Sunucu) gibi yöntemler ile maskelenmiş bir şekilde bu sitelere erişebiliyorlardı. Alternatif erişim yollarından kastedilen, yurtdışı DNS adreslerinin, yurtdışına giden DNS isteklerinin engellenmesi veya SSL trafiği ise bunların engellenmesi durumunda karşılaşılabilecek ciddi sorunlar bulunmaktadır. Bu sorunlardan birkaçı şöyle sıralanabilir:
-Telekomünikasyon İletişim Başkanlığı`nın (TİB) yetkisi dışındaki alan adı sunucularına erişimin veya alan adı trafiğinin engellenmesi durumunda; tüm dünyada dinamik olarak değişen, alan adı ve IP adres kayıtlarının yer aldığı alan adı sisteminin tamamının TİB`in yetkisi içerisindeki sunuculardan verilmesi imkanı yoktur. Şu anda ticari erişim sağlayıcılar dışında yurtiçinde kullanılan farklı farklı sistemlerin alan adları için İnternet`in doğası gereği yapılan DNS sorguları da engelleneceğinden, yurt genelindeki sistemlerde anormalliklere ve erişim sıkıntılarına yol açılacaktır.
-SSL ve VPN trafiğini bir alternatif erişim yöntemi kabul etsek bile VPN sadece TİB`in engellediği sitelere erişim için kullanılmamaktadır. Ülkemizde hizmet veren çok uluslu şirketler ya da yurtdışındaki şirketlerle iş yapanlar noktadan noktaya izlenemeyen ve bütünlüğünü sağladıkları paketleri iletmek için VPN veya SSL şifreleme kullanmaktadırlar. SSL doğası gereği hizmet alan ile hizmet veren arasında güvenli bir tünel oluşturmakta ve veriler bu tünel içerisinden şifrelenmiş olarak akmaktadır. SSL trafiği bankacılıktan, e-posta erişimine kadar birçok noktada kullanılan bir yöntemdir. Erişim sağlayıcılar, ya SSL Proxy ve VPN gibi yöntemleri engellemeye çalışacaklar ya da kanunun amir hükmüne uymayacaklardır. SSL trafiğinin yukarıda kısaca bahsettiğimiz uygulamalardan kaynaklı toptan engellenmesi düşünülemez. Şifrelenmiş paketlerin açılması, içeriğin incelenmesi gibi bir yöntem uygulanırsa da erişim sağlayıcılar bu kanuna uymak için İnternet`teki bir sürü etik ve teknik kuralı ihlal etmiş olacaklardır. Böyle bir uygulamadan sonra bankacılık işleminden, e-posta haberleşmesine tüm bu işlemler tartışmalı, kimin tarafından yapıldığı bilinmeyen işlemlere dönüşecektir. Özel hayatın gizliliği, kişisel bilgilerin güvenliği ve elektronik ortamda ticari işlemlerin güvenliği konusunda ciddi zafiyet yaratılmış olacaktır.
Burada bahsettiğimiz yöntemlerin uygulanıp uygulanmayacağı konusunda açık bir hüküm TBMM`de görüşülen Torba Yasa`da yer almamaktadır. Ancak “teknik imkanların” olup olmadığına bakmaksızın çok geniş bir tanımlamayla alternatif erişim yöntemlerinin engellenmesi amir hükmünün kabul edilmesi durumunda, erişim sağlayıcıları ya kanunu çiğnemek ya da her ne pahasına olursa olsun erişimi engellemek açmazıyla karşı karşıya kalacaklar. Ayrıca erişim sağlayıcıları siyasal iktidarların tercihlerine göre bir karar için farklı, başka bir karar için farklı uygulamalar yapmaya da zorlanabilir.
Bu yasayı görüşmekte olan sayın milletvekilleri, her zaman olduğu gibi kanun taslağı yazılırken, konuyla ilgili meslek örgütlerinin, sivil toplum kuruluşlarının, kısacası kamu yararına bilim ve tekniğin gözetiminden geçirilmeyen bir taslak ile karşı karşıyayız. Hazırlanan bu kanunun seçime gidene kadar istenmeyen her siteyi 4 saatte kapatabilmenin dışında bir amacı yoktur. Günü kurtarmak, anlık olarak ihtiyacı karşılamak adına hazırlanmış, hatta uygulanma imkanı bile olmayan maddeler içeren bu düzenlemeye “evet” demeniz durumunda İnternet erişiminde geri dönülemeyecek zararlara ortak olacaksınız. İnternet kullanıcılarında oluşacak bankacılık, alışveriş vb. güvenli işlemlere erişimlerinin izleniyor olduğu kaygısı, kullanım alışkanlıklarını öyle bir değiştirir ki bu güveni yeniden oluşturmak çok zor olur.
Bilgisayar Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu
Elektrik Mühendisleri Odası Yönetim Kurulu